پیوند کویر و دریا در سیستان و بلوچستان

     سیستان و بلوچستان سرزمین طوفان‌های شنی،‌ نمکزارها، رودها و دریاچه‌های فصلی با دره‌های سرسبز و جریان‌های بهاری در دل کویر به همراه تاریخ بر جای مانده در این خطه شرقی، جاذبه‌ای بکر و بی بدیل است که هر نظاره گری را مدهوش می‌کند.

     به گزارش ایسنا، ناحیه «خاش» خوش آب و هوا‌ترین منطقه استان به شمار می‌رود، زیرا ارتفاع آن نسبت به سایر شهرستانهای استان بیشتر است و مرتفعترین قله بلوچستان - تفتان - در نزدیک و در سمت شمال آن قرار گرفته است. این ناحیه از بارندگی نسبتا زیادی نیز برخوردار است. تغییرات و نوسانات دمای آن در فصل‌های مختلف چندان زیاد نیست و پوشش گیاهی آن نیز در اطراف کوه‌های تفتان نسبتا غنی است.

 علاوه بر ناحیه ،‌بندر چابهار نیز به دلیل نزدیکی به مدار راس السرطان و منطقه استوایی، آب و هوای بهاری دارد. تغییرات دمایی در فصول مختلف آن کم است و فصل تابستان آن چندان محسوس نیست، بدین جهت برگ ریزان پاییزی کمتر به چشم می‌خورد و درختان در تمام طول سال سبزینگی خود را از دست نمی‌دهند. سرسبزی درختان در فصول مختلف موجب شده است که فصول چهارگانه را به فصل بهار تشبیه کنند و چون چهار فصل آن همواره حالت بهار دارد به «چهاربهار» معروف شده و به تدریج به چابهار تبدیل شده است. این دو منطقه در استان سیستان و بلوچستان (خاش و چابهار) از خوش آب و هواترین و زیباترین مناطق استان هستند و برای استفاده‌های جهانگردی به ویژه در فصول پاییز و زمستان حتی بهار بسیار مناسب‌اند.  

      قسمت جنوب استان سیستان و بلوچستان با یکی از بزرگ ترین منابع آبی کشور (دریای عمان) همجوار است. این همجواری موقعیت ویژه‌ای را برای بهره برداری‌های جهانگردی و تفرجگاهی و انواع ورزش‌های آبی از سواحل دریای عمان به ویژه در ایام زمستان فراهم آورده است. در کناره‌های این دریا به خصوص در قسمت جنوبی شهرستان چابهار، صخره‌های بزرگی در اثر پیش روی آب دریای عمان و فرسایش سنگ‌های رسوبی به وجود آمده‌اند که خلل و فرج ناشی از فرسایش آب در آنها، چشم‌اندازهای بسیار زیبایی را ایجاد کرده است. از این قسمت به خصوص در هنگام غروب آفتاب، می‌توان به عنوان یکی از زیباترین سواحل ایران یاد کرد.  

     قسمت‌هایی از سواحل دریای عمان ارزش‌های ممتاز تفرجگاهی و استراحت گاهی دارند. همچنین از برخی نواحی که اقدامات حفاظتی نظیر نصب تور در آنها انجام شده است به منظور شنا، قایقرانی، کرجی رانی و اسکی روی آب و سایر ورزش‌های آبی استفاده می‌شود. علاقه مندان به ورزش‌های آبی و اسکی روی آب می‌توانند از این امکانات ساحلی استفاده کنند.

«دریاچه هامون»

     دریاچه هامون یکی از پدیده‌های طبیعی ارزشمند از نظر ملی و بین المللی و در خور توجه ویژه است. ارزش اقتصادی آن از دیرباز شناخته شده است و در طول صدها سال مردم حاشیه نشین تالاب از برکت و نعمات گیاهان، پرندگان و آبزیان آن بهره مند شده‌اند.  

     این منطقه ویژه و منحصر به فرد، پناهنگاه بسیای از گونه‌های نادر و در خطر انقراض حیوانی و گیاهی و حمایت کننده زنجیره‌های غذایی در پهنه‌ دشت کویر است. علاوه بر ارزش اقتصادی، ارزش‌های اکولوژیکی هامون نیز در خور توجه فراوان است. این دریاچه مامن مناسبی برای استقرار آشیانه و تولید مثل انواع مختلف پرندگان و بعضی مهره داران دیگر است. گونه‌هایی از ماهی‌ها برای تخم ریزی، پوشش گیاهی فشرده درون آب را ترجیح داده و هنگام تولید مثل در چنین مکان‌هایی تجمع می‌کنند. همچنین پوشش گیاهی هامون محل مناسبی برای مخفی شدن و در امان ماندن بعضی از پرندگان، پستانداران و سایر آبزیان از جمله شاهین‌ها، عقاب‌ها و باکلان‌ها است.

     پوشش زیر آب دریاچه نیز همراه با نیزارهای آن در تامین نیازهای حیات وحش نقش اساسی دارند. دریاچه هامون برای بعضی از موجودات زیستگاه دائمی و برای تعدادی دیگر سکونت گاه موقتی و محل گذر و تغذیه محسوب می شود.  

«هامون »

در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را «جاز» و انبوهی و کثرت آن را «موریان» می‌نامند. به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. این دریاچه فصلی در غرب بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان کرمان واقع شده، مساحت حوضه آبریز آن 69 هزار کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 300 متر است. محدوده آبگیر کامل دریاچه در مواقع پرآبی 3300 کیلومترمربع و در مواقع کم آبی بطور متوسط 2500 کیلومتر مربع است.

هامون جازموریان مابین کوه‌های مکران و شاهسواران قرار دارد که از شرق به غرب تقریبا به طول 300 کیلومتر و از شمال به جنوب به عرض 100 کیلومتر گسترده شده است. رودهای هلیل رود و بمپور به این هامون می‌ریزند. بر خلاف تمام هامون‌های بسته درونی ایران، خاک‌های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه سنگ‌ها و لایه‌های شنی و آهکی تشکیل شده است.

«هامون ماشکل»

     این دریاچه در نزدیکی مرز ایران و پاکستان واقع شده است. رودهایی که به آن وارد می‌شوند، ماشکل یا ماشکید و شاخه‌های سیمیش و رختک که از دامنه‌های شرقی کوه‌های مرزی جاری می‌شود. این دریاچه واجد ارزش‌های زیست محیطی است.

«هامون چاه غیبی (گابی)»

     این هامون درجنوب غربی خاش واقع شده و مرکز تجمع سیلاب‌های فصلی است. مانند سایر هامون‌ها در بهار دارای آب و در سایر فصول به شکل مرداب درمی‌آید.

«دریاچه سه دریا»

     این دریاچه از سه دریاچه کوچک در قلل کوه تفتان تشکیل شده است که عمق دو دریاچه قسمت شمالی کم و اغلب دارای آب گوارا است و دریاچه دیگری که نسبتا بزرگتر است، آب دائمی و شور دارد. این پدیده از جاذبه‌های طبیعی ویژه ناحیه بلوچستان است.  

«جنگل‌ها و بیشه‌ها»

    جنگل‌های استان سیستان و بلوچستان مانند جنگل‌های ناحیه شمال غرب ایران به صورت انبوه و متراکم نیست و اغلب به طور پراکنده و به اصطلاح لکه‌ای است در مناطقی از چابهار به طرف کنارک در مسیر جاده و در مسیر روستای حوتک و کهیرک به طرف ناحیه زرآباد (غرب بلوچستان) نشانه‌هایی از جنگل‌های کهور و گز دیده می‌شود که به علت کمی بارندگی، فرسایش خاک، جریان سیلاب‌ها و قطع بی رویه درختان تا حدی تنک و پراکنده و رو به کاهش است.

     هم چنین در ناحیه معروف سرحد که سلسله کوه‌های تفتان و پنج انگشت و مورییچ کشیده شده شرایط طبیعی برای نشو و نمودرختان جنگلی بسیار مساعد است و درختانی به وجود آمده که اگرچه به انبوهی و شکوه جنگل‌های مازندران نیستند ولی در عوض دارای گونه‌های بسیار نادر و کمیاب است. از گونه‌های مزبور می‌توان از پسته و بادام کوهی نام برد که به طور فراوان به چشم می‌خورند. همچنین درختان کهور، کنارچش، گلیر، پیش یا نخل خزنده، گز، تاگز، خرزهره، پیر، چگرد. انواع نی، زهر عقرب که اغلب جنگل‌های تنگ دامنه‌ها و دره‌ها و اراضی ساحلی را فرا گرفته‌اند. علاوه بر درختان مزبور، درخت انجیر هندی تمبر (از نوع تمبر کجرات) نیز به شکل جنگل‌های کم پشت یافت می‌شود.

در دره‌ها و دامنه‌های رودسرباز درختانی موسوم به چش و نخل شیطان فراوان است. درخت دیگری در جنگل‌های بلوچستان وجود دارد که شاخه‌های آن مانند درخت یاس و در حدود 5 الی 8 متر ارتفاع دارد. چوب آن از نوع خیلی سخت و همچنین شکننده است و میوه‌ای به شکل گیلاس و آلبالو دارد که اهالی بومی از میوه آن در رنگرزی استفاده می‌کنند. وسعت کل جنگل‌های این استان حدود یک و نیم میلیون هکتار برآورد شده است.  

«دشت لوت»

     بزرگ ترین چاله فلات داخلی ایران دشت لوت است و بخشی از آن بین سیستان و بلوچستان قرار دارد. این دست یکی از خشک ترین و گرم ترین دشت جهان است و کمتر اثری از آب در آن دیده می‌شود. در قسمت غرب دشت لوت، بیابان گردی به نام نمکزار که در فصل بارندگی صعب العبور می‌شود، وجود دارد. نیمه شرقی دشت لوت را ریگ روان پوشانیده قسمتی از لوت جنوبی سرزمین هموار و قابل عبور است.

     در دشت لوت بر اثر تابش شدید آفتاب و بادهای شمالی و غربی، توده‌های بزرگ ماسه، همیشه به طرف جنوب و جنوب شرقی در حرکت‌اند و تپه‌های ماسه‌ای زنجیره‌ای را تشکیل می‌دهند.  

«منطقه حفاظت شده باهوکلات»

     این منطقه در منتهی الیه گوشه جنوب شرقی کشور در طول مرز ایران و پاکستان قرار دارد. این منطقه از کوه‌های کم آب و بیابانی تشکیل شده که تا رودخانه سرباز در بلوچستان گسترده شده است. به گزارش ایسنا این منطقه، مامن «تمساح تالابی» و منحصر به فرد ایرانی است که در آبگیرهای کم عمق مسیر رودخانه زندگی می‌کند. این حیوان در مواقع خشکی تا چند متر زیر آبگیرها نقیب زده و در داخل آنها زندگی می‌کند.

همچنین شرایط خاص اکوسیستم رودخانه‌ای این منطقه امکانات زندگی نوعی ماهی عجیب به نام ماهی گل خور با نام علمی Perio Phthalinuse فراهم آورده که قادر به زیست در آب‌های کم عمق و بستر گلی رودخانه‌ها است.  

     به منظور حفظ بخش نمونه‌ای از گیاهان بلوچی و جاندارانی که با اقلیم و گیاهان مزبور ارتباط زیستی دارند، اقدامات حفاظتی ضروری است.

     خط ساحلی دریای عمان که مرز جنوبی این منطقه راتشکیل می دهد، ناحیه قشلاقی پرندگان آبزی است و نیز محل مهمی برای تخمگذاری «لاک‌ پشت‌های سبز دریایی» به شمار می‌آید.

«منطقه حفاظت شده بزمان»

     این منطقه به وسعت 324 هزار و 688 هکتار، منطقه کوهستانی بزمان، تپه ماهورها و دشت‌های اطراف این کوه را در بر می‌گیرد. این منطقه دارای کوهی نسبتا مرتفع با دره‌های آب شیرین و پوشش گیاهی نسبتا مناسب است.

جوامع گیاهی مشرف بر دامنه‌ها، خرزهره، داز، قیچ، درمنه و انواع گون است. حیوانات وحشی که در این منطقه زندگی می‌کنند، کبک. کبک چیل، تیهو، دراج، خرگوش، کل، بز، قوچ و میش هستند.

     علاوه بر گونه‌های مختلف وحوش فوق الذکر، نوع «خرس سیاه آسیایی» که کوچکتر از خرس قهوه‌ای است در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کند. کوه‌های سیاه بزمان بیرک، تفتان، سراوان، اطراف خاش، کارواندر، اسفندک و تپه ماهورهای اطراف «رود ماشکل» از جمله زیستگاه‌های اصلی این گونه خرس به شمار می‌آید. پوشش گیاهی این منطقه زیستگاه مناسبی را برای گونه در معرض انقراض و با ارزش خرس سیاه در این ارتفاعات فراهم کرده است.

      پرنده زیبایی به نام «مینا» با رنگ‌های سبز، آبی و سبزقبا نیز در بلوچستان به وفور یافت می‌شود. این پرنده به اندازه سار معمولی است و به سهولت اهلی می‌شود.  

«فضاهای روستایی»

بعضی از روستاهای استان به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و پیشینه تاریخی جلوه‌های ارزشمندی دارند و می‌توانند با بهره برداری در زمینه جهانگردی روستایی، توسعه یابند.  

«چانف»

     این روستا مرکز دهستان چانف و از توابع شهرستان ایرانشهر در 50 کیلومتری شرق جاده نیک شهر - ایرانشهر قرار گرفته است. این روستا در یک ناحیه دشتی واقع شده و دارای آب و هوای گرم و خشک است.

    دشت گسترده پوشش گیاهی متنوع از انواع درختان گز، کهور، بنه و گلپوره و همچنین حیات وحش ناحیه گرمسیری از عناصر جالب توجه این روستا است. دو مسجد و یک امام زاده به نام پیرمبارک نیز از جاذبه‌های مذهبی و زیارتی چانف محسوب می شود.  

«تیس»

      روستای تیس از توابع بخش دشتیاری شهرستان چابهار است که در منطقه کوهپایه‌ای در پنج کیلومتری شمال غرب چابهار واقع شده، رودخانه «لاوری» از میان روستا می‌گذرد و «خلیج چابهار» در غرب آن قرار گرفته است. ارتفاعات متعددی نظیر کوه‌های شهباز، پیلبند و لاوری، روستای تیس را احاطه کرده است.

       این روستا آب و هوایی از نوع گرم و خشک دارد. روستای تیس از مراکز عمده سوزن دوزی است که به طرز زیبا و تحسین برانگیزی توسط زنان روستا تولید می‌گردد.

این روستا قلعه‌ای به نام «قلعه پرتقالی‌ها»‌دارد که به لحاظ قدمت و نوع معماری جالب توجه است.

«بمپور»

      این ناحیه در 22 کیلومتری غرب ایرانشهر و در مسیر جاده ایرانشهر-چابهار قرار گرفته است. رودخانه پر اهمیت بمپور که از کوه‌های شمال شرقی ایرانشهر سرچشمه می‌گیرد از جنوب بمپور به طرف غرب جریان می‌یابد و در انتها به هامون جازموریان می‌ریزد. بمپور ناحیه جلگه‌ای و کوهستانی است که 510 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و ارتفاعاتی در حدود یک هزار و 700 متر اکثر زمین‌های جنوبی آن را پوشانده است. به گزارش ایسنا آب و هوای بمپور به طور کلی گرم و نسبتا مرطوب است و از مراکز عمده‌ صادرات خرما، تره بار و مرکبات محسوب می‌شود. بمپور از چندین آبادی به هم پیوسته تشکیل شده که از آن جمله می توان به دو آبادی باغ و الله آباد که در طرفین خیابان اصلی بمپور واقعنه اشاره کرد.

     از قدمت این آبادی اطلاع دقیقی در دست نیست و شهرت این محل به خاطر وجود قلعه بمپور است که به عهد سامانیان تعلق دارد.

شنا خت علما و بزرگان بلوچستان (شیخ علی دهواری)

شیخ علی دهواری، امام جمعه مسجد ابوبکر صدیق شهر سراوان بلوچستان و مؤسس مدرسه دینی امام بخاری آسپیچ شامگاه دوشنبه بیستم آبانماه، پس از اقامه نماز مغرب و خروج از مسجد، توسط دو نفر ضارب ناشناس به شهادت رسید. ضاربین که سوار بر یک دستگاه موتورسیکلت بودند، پس از شلیک ۹گلوله که ناحیه سر و سینه ایشان را نشانه رفته بود، از محل گریختند.

شیخ علی دهواری در سال۱۳۳۹ در شهر سراوان بلوچستان دیده به جهان گشود و بعد از اخذ مدرک دیپلم در سال۱۳۶۰، به منظور ادامه تحصیل عازم کشور عربستان سعودی شد و در دانشگاه اسلامی مدینه منوره، در مقطع لیسانس رشته حدیث فارغ‌التحصیل شد.
وی پس از بازگشت به ایران، در کنار برخی فعالیت‌های اقتصادی، به تدریس در مدرسه دینی زنگیان پرداخت. در سال۱۳۸۰ مدرسه دینی امام بخاری آسپیچ را تأسیس نمود و در سال۱۳۸۱ مجوز برگزاری نمازجمعه در مسجد ابوبکرصدیق سراوان را دریافت نمود و به تدریج با استقبال گسترده نمازگزاران، به‌ویژه نسل جوان مواجه شد. اتخاذ مشی علمی و حکیمانه در طرح قضایا و مسایل روز،‌ یکی از دلایل استقبال گسترده جوانان به خطبه‌های ایشان بود.
جماعت دعوت و اصلاح ایران، ضمن ابلاغ مراتب تسلیت خود به خانواده معزز ایشان، علمای محترم منطقه و عموم مردم بلوچستان، علو درجات آن شهید بزرگوار را از درگاه خداوند مهربان مهرورز مسئلت می‌نماید.
جماعت، همچنین مراتب نگرانی شدید خود را از وقوع چنین حوادث ناگواری اعلام نموده، از مسؤولین ذیربط انتظار دارد، ضمن تأمین امنیت عموم شهروندان، به عنوان وظیفه مصرح دولت در قانون اساسی، در شناسایی عاملان این واقعه اسف‌بار اقدام عاجل نموده، با اتخاذ تدابیر مقتضی و مجازات عاملان،‌ از تکرار چنین حوادث دردناکی پیشگیری به عمل آورند.

زندگی‌نامه سعدی

سعدی در شیراز زاده شد. پدرش در دستگاه دیوانی اتابک سعد بن زنگی، فرمانروای فارس شاغل بود.

سعدی هنوز کودک بود که پدرش در گذشت. در دوران کودکی با علاقه زیاد به مکتب می‌رفت و مقدمات علوم را می‌آموخت. هنگام نوجوانی به پژوهش و دین و دانش علاقه فراوانی نشان داد. اوضاع نابسامان ایران در پایان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و بخصوص حمله سلطان غیاث‌الدین، برادر جلال الدین خوارزمشاه به شیراز (سال ۶۲۷) سعدی راکه هوایی جز کسب دانش در سر نداشت برآن داشت دیار خود را ترک نماید.[۱] سعدی در حدود ۶۲۰ یا ۶۲۳ قمری از شیراز به مدرسهٔ نظامیهٔ بغداد رفت و در آنجا از آموزه‌های امام محمد غزالی بیشترین تأثیر را پذیرفت (سعدی در گلستان غزالی را «امام مرشد» می‌نامد). غیر از نظامیه، سعدی در مجلس درس استادان دیگری از قبیل شهاب‌الدین عمر سهروردی نیز حضور یافت و در عرفان از او تأثیر گرفت.این شهاب الدین عمر سهروردی را نباید با شیخ اشراق، یحیی سهروردی، اشتباه گرفت.معلم احتمالی دیگر وی در بغداد ابوالفرج بن جوزی (سال درگذشت ۶۳۶) بوده‌است که در هویت اصلی وی بین پژوهندگان (از جمله بین محمد قزوینی و محیط طباطبایی) اختلاف وجود دارد.

پس از پایان تحصیل در بغداد، سعدی به سفرهای گوناگونی پرداخت که به بسیاری از این سفرها در آثار خود اشاره کرده‌است. در این که سعدی از چه سرزمین‌هایی دیدن کرده میان پژوهندگان اختلاف نظر وجود دارد و به حکایات خود سعدی هم نمی‌توان چندان اعتماد کرد و به نظر می‌رسد که بعضی از این سفرها داستان‌پردازی باشد (موحد ۱۳۷۴، ص ۵۸)، زیرا بسیاری از آنها پایه نمادین و اخلاقی دارند نه واقعی. مسلم است که شاعر به عراق، شام و حجاز سفر کرده است[نیازمند منبع] و شاید از هندوستان، ترکستان، آسیای صغیر، غزنین، آذربایجان، فلسطین، چین، یمن و آفریقای شمالی هم دیدار کرده باشد.

سعدی در حدود ۶۵۵ قمری به شیراز بازگشت و در خانقاه ابوعبدالله بن خفیف مجاور شد. حاکم فارس در این زمان اتابک ابوبکر بن سعد زنگی(۶۲۳-۶۵۸) بود که برای جلوگیری از هجوم مغولان به فارس به آنان خراج می‌داد و یک سال بعد به فتح بغداد به دست مغولان (در ۴ صفر ۶۵۶) به آنان کمک کرد. در دوران ابوبکربن سعدبن زنگی شیراز پناهگاه دانشمندانی شده بود که از دم تیغ تاتار جان سالم بدر برده بودند. در دوران وی سعدی مقامی ارجمند در دربار به دست آورده بود. در آن زمان ولیعهد مظفرالدین ابوبکر به نام سعد بن ابوبکر که تخلص سعدی هم از نام او است به سعدی ارادت بسیار داشت. سعدی بوستان را که سرودنش در ۶۵۵ به پایان رسید، به نام بوبکر سعد کرد. هنوز یکسال از تدوین بوستان نگذشته بود که در بهار سال ۶۵۶ دومین اثرش گلستان را بنام ولیعهد سعدبن ابوبکر بن زنگی نگاشت و خود در دیباچه گلستان می‌گوید. هنوز از گلستان بستان یقینی موجود بود که کتاب گلستان تمام شد. [۱]

نظرات درباره تاریخ تولد و وفات

بر اساس تفسیرها و حدس‌هایی که از نوشته‌ها و سروده‌های خود سعدی در گلستان و بوستان می‌زنند، و با توجه به این که سعدی تاریخ پایان نوشته شدن این دو اثر را در خود آن‌ها مشخص کرده‌است، دو حدس اصلی در زادروز سعدی زده شده‌است. نظر اکثریت مبتنی بر بخشی از دیباچهٔ گلستان است (با شروع «یک شب تأمل ایام گذشته می‌کردم») که براساس بیت «ای که پنجاه رفت و در خوابی» و سایر شواهد این حکایت، سعدی را در ۶۵۶ قمری حدوداً پنجاه‌ساله می‌دانند و در نتیجه تولد وی را در حدود ۶۰۶ قمری می‌گیرند. از طرف دیگر، عده‌ای، از جمله محیط طباطبایی در مقالهٔ «نکاتی در سرگذشت سعدی»، بر اساس حکایت مسجد جامع کاشغر از باب پنجم گلستان (با شروع «سالی محمد خوارزمشاه، رحمت الله علیه، با ختا برای مصلحتی صلح اختیار کرد») که به صلح محمد خوارزمشاه که در حدود سال ۶۱۰ بوده‌است اشاره می‌کند و سعدی را در آن تاریخ مشهور می‌نامد، و بیت «بیا ای که عمرت به هفتاد رفت» از اوائل باب نهم بوستان، نتیجه می‌گیرد که سعدی حدود سال ۵۸۵ قمری، یعنی هفتاد سال پیش از نوشتن بوستان در ۶۵۵ قمری، متولد شده‌است. بیشتر پژوهندگان (از جمله بدیع‌الزمان فروزانفر در مقالهٔ «سعدی و سهروردی» و عباس اقبال در مقدمه کلیات سعدی) این فرض را که خطاب سعدی در آن بیت بوستان خودش بوده‌است، نپذیرفته‌اند. اشکال بزرگ پذیرش چنین نظری آن است که سن سعدی را در هنگام مرگ به ۱۲۰ سال می‌رساند. حکایت جامع کاشغر نیز توسط فروزانفر و مجتبی مینوی داستان‌پردازی دانسته شده‌است، اما محمد قزوینی نظر مشخصی در این باره صادر نمی‌کند و می‌نویسد «حکایت جامع کاشغر فی‌الواقع لاینحل است». محققین جدیدتر، از جمله ضیاء موحد (موحد ۱۳۷۴، صص ۳۶ تا ۴۲)، کلاً این گونه استدلال در مورد تاریخ تولد سعدی را رد می‌کنند و اعتقاد دارند که شاعران کلاسیک ایران اهل «حدیث نفس» نبوده‌اند بنابراین نمی‌توان درستی هیچ‌یک از این دو تاریخ را تأیید کرد.

  جذابیت موسیقی بلوچستان

در میان تمامی موسیقی هایی که در بخش موسیقی نواحی ایران حضور و بروز دارد ، موسیقی منطقه سیستان و بلوچستان از ماهیت و کیفیت ویژه ای برخوردار است . تنوع ملودیک و ریتمیک این گونه موسیقایی ونیز نوازندگان صاحب نام آن و وجود سازهایی با بافت و ساخت متفاوت با سازهای دیگر مناطق ایران سبب شده است ، تا پژوهش ها و تحقیقات درباره این موسیقی روند ی رو به رشد به خود گیرد . امسال و در شب کمانه چند تن از کمانچه نوازان صاحب نام نواحی ایران به اجرای برنامه می پردازند که از جمله آنها قیچک نواز نامی موسیقی بلوچستان و منطقه چاه بهار ، عیسی بخش زنگشاهی است ، عیسی بخش با غلام قادر رحمانی و نیز ماشاءالله بامری به عنوان همنواز همکاری و همراهی کرده است . نوشته زیر ضمن اشاره به ویژگیهای موسیقی سیستان و بلوچستان به  خواندن غلام قادر رحمانی اشارتی کرده است.

شاید شما یک موسیقید ان سنتی باشید یا کلاسیک یا چیزی که امروزه پاپ نام د ارد و یا تلفیقی از همه اینها. طبیعتاً خیلی دوست د ارید هر از گاهی چند ، کنسرتی بد هید و اگر وضع جیبتان خوب بود ، نواری هم منتشر کنید .

كوههاي سيستان :

نان در بلوچستان، نيز انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال، نوعي نان به نام هلکاري ( halekary) که همان چلبک سيستاني است، وجود دارد. جهت پخت آن خمير درست شده را به صورت قرص‌هاي کوچکي، در روغن سرخ مي‌کنند. اين نان مخصوص سفرة صبحانه است.
انواع ديگري از نان‌ها مثل لواش، گرده (gerdeh)، سيسرک (syserk)، پناري (ponary) و نان‌هايي که روي تابه پخته مي‌شود، نيز در بلوچستان مصرف مي‌شود.
بلوچ‌ها همراه با نان خورش‌‌هايي نيز مصرف مي‌کنند که به آن عموماً واداپ (vadap) گفته مي‌شود. در انواع خورش‌هاي طبخ شده در بلوچستان، ادويه‌هاي تند و پياز فراوان استفاده خاصي دارد و گوشت بز بيشتر از گوشت ساير دام‌ها مصرف مي‌شود.
“تنوري” يکي از غذاهايي است که عمدتاً جهت مجالس مجلل طبخ مي‌شود و آن عبارت است از به سيخ کشيدن يک لاشه کامل گوشت قرمز است. سپس آن را در تنور مي‌گذارند.
از جمله خورش‌هاي سيستاني کشک زابلي، اوجيزک ( owjyzak) و آبگوشت است.
کشک زابلي: ماده‌اي است زردرنگ از ترکيب ادويه، زردچوبه، گندم بلغور شده و دوغ. اين مجموعه را به مدت يک هفته الي ده روز در کيسة نخي مي‌گذارند، سپس آن را درآورده و پس از ورزدادن، پودر مي‌کنند.
کشک زابلي به صورت يک غذاي کامل و مقوي در مدت کوتاهي طبخ مي‌شود.
اوجيزک: شبيه اشکنه‌هاي امروزي است، منتهي در ساخت آن تنها آب و پياز و روغن و ادويه مخصوص محلي به‌کار برده مي‌شود.
در تهيه آبگوشت محلي نوعي ادويه که به آن (آچار ačar) مي‌گويند، به کار برده مي‌شود. آچار ترکيبي است از خمير: پياز، آرد گندم جوشيده و زردچوبه. آچار به شکل دايره‌هاي کوچک، خشک و به نخ کشيده مي‌شود و به انواع خورش‌ها از جمله آبگوشت، طعم و لعاب مي‌دهد.
امروزه با توجه به ارتباط فرهنگ‌ها و بهبود شرايط اقتصادي، تغذيه هيچ‌يک از اقوام منحصر به تهيه غذاهاي سنتي نيست، در سيستان و بلوچستان نيز به همين دليل هم‌اکنون انواع خورش‌ها و پلوها و ساير طعام‌هاي ايراني و حتي خارجي در ليست غذاهاي رايج مردم قرار دارند

جاذبه های طبیعی :
خور قدیم روستا - نوار ساحلی کلات رود از یک طرف به دریا وطرف دیگر با صخره های مختلف و ماسه های طلایی به تالاب بزرگ لیپار منتهی می شود- درخت کهنسال مکرزنان ( کرگ ) وکوههای مریخی اطراف روستا ازجاذبه های گردشگری روستای رمین می باشد که هرکدام در جذب توریست نقش مهمی را ایفاءکند.
درخت کهنسال مکرزنان که نام محلی آن کرگ می باشد باقدمت بیش از 500 سال درقسمت مرکز روستا درضلع جنوبی ودرمجاورت گورستان وزیارتجاه قراردارد که درایام گذشته روزهای پنجشنبه وجمعه پذیرای افراد از شهر چابهار و حومه در زیر این درخت بز و گوسفند را قربانی نموده و دراطرف گورستان برای شفاءمریضهاو مشکلات روزمره دست به نیایش می پرداختند.
نوارساحلی کلات رود یکی دیگر از بهترین نقطه که دارای جایگاه خاص در شهرستان چابهاراست این مکان تفریحی با وسعت بیش از 10 هکتاردرنوارساحلی دردامنه تپه های ماسه ایی باعدم امکانات چشم اندازهای بس زیبایی پذیرای مسافرین و گردشگران می باشد که طرح مطالعاتی آن درسال 85 دربرنامه های عمرانی دهیاری قرارگرفته است .
تالاب لیپاریکی ازبزگترین تالابها درسطح استان به حساب می آید در4 کیلومتری روستای رمین قرار گرفته و باداشتن سدی که آب سرازیر اطراف دراین نقطه جمع و از جنگلهای متنوع برخوردار می باشد باتوجه به گذرجاده مواصلاتی ساحلی چابهاربه خلیج گواتر درایام تعطیلات شاهد بازدید گردشگران در این مکان هستیم .
کوه های مریخی یکی دیگر ازپدیده های کم نظیردرکشور بالاتر از تالاب لیپاردر اطراف روستای رمین قرارگرفته است این پدیده کم نظیر توجه توریستها بخصوص خارجیهارا بخودجذب کرده است باورود هر توریست در این روستا بیشترجستجو این مکان هستند ماسه های طلایی سواحل اطراف جاذبه آن را دو چندان نموده است
معرفي جنگلهاي سیستان وبلوچستانعلي رغم وسعت زياد و گسترده حوزه هاي آبخيز استان كه قريب 7/18 ميليون هكتار مي باشد به سبب شرايط خاص ادافيكي و اقليمي و بخصوص كمبود با زندگي منحصرا حدود يك ميليون هكتار ارضي جنگلي بصورت لكه اي و يا پراكندگي زياد در سطح استان مشاهده ميشود كه حدود 3/2 از اين سطح را پوشش هاي بياباني با گونه هاي تاغ و گز تشكيل مي دهند و بخشي از ان را پوشش هاي جنگلي گرمسيري با گونه هاي كهور ، كنار ، چش ، توج ، چگرد، كليرا و حرا و بالاخره جنگلهاي خشك با گونه هاي بادام كوهي و انبه تشكيل مي دهند ، اين جنگلها بصورت لكه هاي كم و بيش بزرگ در ناحيه بلوچستان جنوبي ارتفاعات تفتان و كوه بزمان و مناطق ارتفاعي سراوان استقرار يافته اند و بطور متوسط تراكم درختان در اين عرصه ها به 50 اصله در هكتار مي رسد از نظر گونه جنگلهاي كهور در ناحيه چاه هاشم ، جنگلها گز در جنوب چاه هاشم و تهلاب ، جنگلهاي تاغ در ريگ چاه ، دشت سمسور ، تگرو دامنه شرقي تفتان - جنگلهاي كهور ، گز و آكا سيا در چاهان جنگلهاي كهور و كلير در زرآباد و جنگلها ي گاز رخ درسازندهاي فليش واقع در حد فاصل چاله جازموريان و درياي عمان حضور دارند.در ادامه تعدادی از مهمترین گونه های جنگلی معرفی میشوند:

چش ، كرت

تيره : كهور
مرفولوژي : درختي است تنومند به ارتفاع 6 تا 8 متر، برگها مركب ، برگچه ها ريز و كوچك ، گل ها زرد كروي و خوشبو ، خارهاي بلند و نوك تيز، تاج آن توپي شكل ، تنه به شكل ‎ ميوه غلاف دار
فصل گلدهي: بهار و پاييز
مناطق انتشار:اين گونه درمناطق نيمه خشك ، گرم و مرطوب از قبيل سواحل خليج فارس و درياي عمان و در استانهاي بوشهر ، هرمزگان و سيستان و بلوچستان ( چابهار ،ايرانشهر، و نيكشهر ) و همچنين در خاك هاي عميق رسي و شني نيز مي رويد .
نام محلي : در بندرعباس كرت ، در چابهارچش، در بين لار و بندرعباس به سلم معروف است .
موارد استفاده : چوب درختان اين گونه در كشتي سازي ( لنج سازي ) ارزش بسيار زيادي دارد . برگها و ميوه ارزش علوفه اي براي دام دارد . اين درختان دراحياء اراضي بياباني و تثبيت شن هاي روان بسيار باارزشند. درگذشته درختان چش بطور غيرقانوني قطع و به كشورهاي همجوار حمل شده و در ساخت كشتيهاي چوبي بسياربزرگ تجاري مصرف مي شده است كه توسط ادارات منابع طبيعي استانهاي ساحلي از اين عمل بشدت جلوگيري شده است و در توسعه اين گنجينه گرانبهاي منابع طبيعي كشور اقدامات اصلاحي واحيائي زيادي انجام پذيرفته است .


داز نخل ايراني

تيره :خرما
مرفولوژي : نام علمي داز به معناي درختچه كوتاه قد مي باشد . درختچه اي است دو پايه با برگهاي پنجه اي سبز و چرمي ميوه سته گل در انتهاي شاخه در گل آذين خوشه ظاهر مي شود . عمر متوسط درختچه حدود 4 الي 5 متر است كه پس ازگلدهي از بين مي رود ومجددا از كنار درختچه قبلي ريشه جوش جديدي توليد مي شود .
فصل گلدهي : بهار
مناطق انتشار: درجنوب ايران در مكران در شهرستانهاي سراوان ، نيكشهر، ايرانشهر، خاش و سرباز از ارتفاع 480 متر تا 1280 متر در آبراهه ها ميرويد .
نام محلي : نام محلي آن در جنوب پورك و داز مي باشد . تصور مي رود كه يكي بنام درخت نر و ديگري نام درخت ماده مي باشد . در بعضي مناطق بلوچستان به آن پيش مي گويند.
موارد استفاده : از برگ آن حصير ، سبد، كلاه و سيواس كه يك نوع كفش محلي است مي بافند . در افغانستان از دانه هاي آن تسبيح مي سازند .

تجهیزات دریائی بندر چابهار

مزایا وامکانات بندر تجاری چابهار

بندر چابهار به تجار تسهيلات و تخفيف ارائه مي دهد ..

 مدير كل بنادر و دريانوردي سيستان و بلوچستان گفت: بندر چابهار به عنوان دروازه ترانزيت كالا در جنوب شرق ايران و با داشتن قابليتهاي مختلف ترانزيتي و ترانشيپي به تجار تخفيف و تسهيلات مختلف در كار صادرات و واردات ارائه مي دهد. 

    'سياوش رضواني' روز شنبه در نخستين نشست روساي اتاق و سازمانهاي بازرگاني استانهاي خراسان، تهران، كرمان و سيستان و بلوچستان افزود: تخفيف 30 درصدي بندري نسبت به ساير بنادر جنوبي كشور و نيز 20 درصد تخفيف سود بازرگاني از جمله سياستهاي تشويقي ارائه شده در بندر چابهار است .

وي اظهار داشت: بندر چابهار در كاهش هزينه ترانزيت كالا از شرق كشور و آسياي ميانه نسبت به ساير بنادر جنوبي در پايين آوردن هزينه هاي تمام شده نقش بسزايي داشته است.

وي، با تشريح وضعيت بنادر شهيد بهشتي و شهيد كلانتري چابهار اظهارداشت: بندر شهيد بهشتي با 240 هكتار وسعت، 16 هكتار بارانداز، 30 هزار متر مربع انبارهاي مسقف و پنج پست اسكله نفتي و غيرنفتي قابليت پهلوگيري كشتي هاي تا 30 هزار تني را دارد.

وي گفت: بندر شهيد كلانتري نيز با پنج پست اسكله مي تواند كشتي هاي تا 50 هزار تني را براي كالاهاي كانتينري پهلو دهد.

تعداد و مشخصات اسکله های بندر شهید  کلانتری 

 انبارها و محوطه ها 

نام توفان: گونو GONU

محل تشکيل: اقيانوس هند

نحوه تشکيل: اين توفان حاره‌اي در عرضهاي نزديک استوا در روي آبهاي اقيانوس هند که دماي آن بيشتر از 26 درجه سلسيوس است تشکيل شد.

سرعت حرکت: بين 200-150 کيلومتر بر ساعت

مسير حرکت: اين توفان از مبدا تشکيل به سوي غرب حرکت کرد و در حين حرکت بسوي غرب از جنوب هندوستان وارد مرحله سيکلون حاره‌اي شد. از روز دوشنبه تغيير مسير داده و با حرکت به سوي شمال‌غرب وارد محدوده جنوبي درياي عمان شد. در ادامه حرکت در روز سه‌شنبه به آبهاي ساحلي ايران و پاکستان نزديک شد و سبب توفاني شدن دريا ابتدا در نزديک سواحل بندر چابهار شد که بيشترين ارتفاع موج را در نيمه شب سه شنبه به مقدار80/5 متر در فاصله 4 کيلومتري از بندرگاه ايجاد کرد. سپس کمي کاهش يافته و ارتفاع موج به 5/2 متر رسيد و مجددا روند افزايشي يافت و مطابق آخرين گزارش (ساعت 8 صبح محلي روز چهارشنبه) ارتفاع موج 4 متر است.

به نظر مي‌رسد مسير حرکت اين توفان به سبب کاهش بادهاي120 روزه سيستان در دو سه روز گذشته تغيير يافته است و اين، عامل رخداد اين پديده غيرمعمول در منطقه است.

پديده هاي همراه آن:

وزش باد: در آبهاي درياي عمان و تنگه هرمز سرعت باد به 110 کيلومتر بر ساعت مي‌رسد.

مواج بودن دريا: ارتفاع موج به 5/5-4 متر در درياي عمان مي‌رسد.

وضعيت آسمان: آسمان ابري همراه با بارش شديد باران و رعدوبرق.

وضعيت کنوني: آسمان سواحل درياي عمان ابري همراه با بارش شديد باران.

ميزان بارش: بيش از 10 ميليمتر.

ارتفاع موج: 4متردر 4 کيلومتري بندر چابهار

وزش باد: 10 متر بر ثانيه

بعد از آخرين هشدارهاي سازمان هواشناسي مبني بر ورود توده هواي باران‌زا و ايجاد سيل در شهرستان چابهار، طوفان حاره‌اي "گونو" که مرکز آن اقيانوس هند است با سرعت 150 تا 200 کيلومتر در ساعت حرکت كرده و ارتفاع امواج آب در بندرگاه چابهاربه 4 متر مي‌رسد.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقه سيستان و بلوچستان سرعت وزش باد هم اكنون 60 کيلومتر در ساعت است و تا 24 ساعت آينده اين روند ادامه خواهد داشت. بيشترين ارتفاع موج در شب گذشته حدود 6 متر بود،‌ اما در حال حاضر به 4 متر رسيده است.

اين طوفان كه بعد از شهر چابهار به طرف جاسک در حرکت است، تا كنون تلفات جاني به دنبال نداشته و از خسارات مالي آن هم اطلاعات دقيقي در دسترس نيست.

"حجت‌علي شايانفر" مسوول ستاد حوادث غير مترقبه استان هم در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا گفت: طوفان توام با رعد و برق و به طور متناوب همچنان در چابهار ادامه دارد و اين روند براساس پيش بيني سازمان هواشناسي تداوم خواهد داشت.

وي افزود: در سواحل دريا تمامي فعاليت شناورها متوقف و سکونت‌گاه‌ها تخليه شده و همه افراد به ارتفاعات انتقال يافته‌اند.

او ادامه داد: قطعي برق در برخي از مناطق کنارک و چابهار ادامه دارد

^{تندباد گونو به ايران رسيد}

^{اين توفان بعدازظهر امروز (چهارشنبه) به شهرهاي كنارك و چابهار در ساحل درياي عمان رسيده و سازمان هواشناسي ايران سرعت آن را در اين شهرها پنجاه تا شصت كيلومتر در ساعت گزارش كرده و هشدار داده است كه بر سرعت آن افزوده مي شود.}

^{اين توفان با بارش باران نيز همراه است و آن گونه كه سازمان هواشناسي ايران اعلام كرده تا دو روز ادامه خواهد داشت.}

^{با رسيدن تندباد گونو به ايران سطح آب درياي عمان در حال بالا رفتن است و سلخل نشينان با تخليه منازل مسكوني خود به ارتفاعها، بويژه داخل محدوده منطقه آزاد تجاري و صنعتي كه از سطح دريا بالاتر بنا شده پناه برده اند.}

^{برق شهر چابهار و منطقه آزاد اين شهر قطع شده و گزارش شده كه مردم براي تهيه موادغذايي و نان به فروشگاهها و نانواييها هجوم برده اند.}

^{ستاد حوادث غيرمترقبه اقداماتي در جهت توزيع نان و آب آشاميدني به صورت بسته بندي شده بين مردم انجام مي دهد و آن گونه كه در گزارشها آمده، برخي از مردم براي در امان ماندن از توفان در داخل خودروها پناه گرفته اند و كساني كه خودرو ندارند به بازارها و دانشگاهي كه در منطقه آزاد چابهار قرار دارد پناه برده اند.}

^{ورود تندباد گونو به ايران قبلاً پيش بيني شده، اقداماتي براي مقابله با پيامدهاي آن از پيشتر آغاز گرديده و تردد كشتيها و قايقها در درياي عمان، تنگه هرمز و بخشهاي شرقي خليج فارس متوقف شده بود.}

^{در استان سيستان و بلوچستان، با بستن مدارس دانش آموزان را به مناطق مرتفع انتقال داده بودند.}

^{بنابر اطلاعيه اي كه ستاد حوادث غيرمترقبه ايران اعلام كرده، تندباد گونو بخشهايي از استانهاي هرمزگان، سيستان و بلوچستان و كرمان را در جنوب ايران تحت تأثير قرار مي دهد.}

^{به سبب نزديك شدن غير معمول توفان حاره‌اي (گونو‪ (Gonu‬ازدرياي عمان به سوي سواحل ايران، شدت وزش باد بيش از ‪ ۳۰‬متر بر ثانيه يا ‪ ۱۱۰‬كيلومتر در ساعت پيش‌بيني مي‌شود.}

^{بارش‌هاي شديد رگباري همراه با رعد و برق و مواج بودن درياي عمان و تنگه هرمز ازاوايل امروز چهارشنبه تا پنج شنبه براي شهرهاي ساحلي استان سيستان و بلوچستان و شهرهاي ساحلي شرق استان هرمزگان نيز از ديگر موارد است.}

^{ارتفاع موج در مناطق ياد شده به ‪ ۴‬تا ‪ ۵/۵‬متر مي‌رسد كه خطر آب گرفتگي مناطق پست ساحلي را در پي خواهد داشت.}

^{اين سايت درباره نحوه تشكيل توفان حاره‌اي نوشته است : اين توفان در عرض‌هاي نزديك استوا در روي آب‌هاي اقيانوس هند كه دماي آن بيشتر از ‪۲۶‬ درجه سلسيوس است تشكيل شد.}

^{سرعت آن بين ‪ ۱۵۰‬تا ‪ ۲۰۰‬كيلومتر بر ساعت بوده و از مبدا تشكيل به‌سوي غرب حركت كرده و در حين حركت به سوي غرب از جنوب هندوستان وارد مرحله سيكلون حاره‌اي مي‌شود.}

^{اين ستاد اعلام كرد: در اخطاريه‌هاي بعدي چگونگي تغيير جهت حركت اين توفان به اطلاع هم‌ميهنان خواهد رسيد.}

^{تندباد گونو كه شديدترين تندباد ثبت شده در شبه جزيره عربستان از سال 1945 توصيف شده، پيش از رسيدن به ايران مناطق شرقي سلطان نشين عمان را درنورديد و زندگي عادي در تعدادي از شهرهاي اين مناطق را بشدت مختل كرد.}

^{سرعت تندباد كه هنگام حركت از فراز درياي عرب حدود 230 كيلومتر در ساعت تخمين زده مي شد با رسيدن به عمان كاهش يافت و مقامات سازمان هواشناسي عمان، سرعت آن را بين 120 تا 180 كيلومتر در ساعت تخمين زدند.}

^{دولت عمان به ساكنان نواحي ساحلي اين كشور دستور داد به مناطق دور از ساحل عزيمت كنند و برخي مناطق كم ارتفاع، از جمله جزيره مسيره در غرب درياي عرب، تخليه شد و ساكنان آنها به ساير نقاط انتقال يافتند.}

^{به ساكنان مسقط، پايتخت عمان كه شهري ساحلي است نيز دستور داده شد تا در خانه هاي خود باقي بمانند و با ورود تندباد، برق خانه خود را به منظور جلوگيري از خطرات احتمالي قطع كنند.}

^{ساختمانهاي مدارس به عنوان مراكز اسكان موقت ساكنان مناطق آسيب پذير و سرپناه براي آسيب ديدگان احتمالي گردباد تعيين شد.}

 روستای تیس از نظر قدمت باستانی می باشد که دارای آثار تاریخی متعددی می باشد  از جمله کوهای پیل بند و شهباز را که دو طرف تیس را همچون سنگر بان احاطه کردند را اشاره کرد.با توجه به گفته قدیمیان و بزرگمردان  در

گذشته پیل بند یا مجموعه رشته کوهای پیل بند  همانطور از اسمش معلوم است جایگاهی برای چراه و استراحت فیل ها بوده است که از آنها برای حمل محموله استفاده می شد.از آنجایکه تیس اولین بندر ترانزیت و واردات کالا در آن دوران بود  اکثر کالاهایی که از کشورهای همجوار خلیجی می آمد آنها را از طریق شتر و فیل ها به مکانی دیگر حمل می کردند.               

برای کسب اطلاعات بیشتر به ادامه مطلب کلیک کنید